donderdag 4 oktober 2012

Technologische Esperanto

Flamboyante geëngageerde Italianen discussiëren luid en heftig over het belang van eco-efficiëntie in de landbouwsector. Voortbouwend op de huidige tendens van meer met minder, vertaalt dit zich naar dezelfde output (economische waard) met minder milieuschade. Ik spreek geen Italiaans en al kon ik het, dan nog zou ik problemen hebben met nuance, specifieke woorden en de humor. Maar vandaag voel ik me niet machteloos, want ik ben wel-equipped.

Achter in de zaal, weggestopt in een houten cabine, zitten twee hooggehakte opgemaakte vrouwen. Een echte Luigi wil zijn punt maken. Ik zie hem druk gebaren en hoor simultaan een zachte vrouwenstem die zijn woorden iets vertraagd in het engels uitspreekt. Een geweldige service om elkaar te verstaan. Maar hoe lang zal het tolkenvak nog bestaan?

Zal het vak ingehaald worden door de huidige technische ontwikkelingen en hiermee dit ambacht overbodig maken? Tegenwoordig is het mogelijk om gewapend met een ipad waar Google translate op draait al een gesprek te voeren in een vreemde taal. Je typt in wat je wilt zeggen, drukt op de luidspreker en de gewenste zin weerklinkt in de ruimte.

Stel je voor dat dit doorontwikkeld wordt en standaard bij o.a. vergaderingen ingezet kan worden. Ik spreek, de machine vertaalt naar de eigen taal en notuleert gelijktijdig tweetalig. Twee vliegen in 1 klap; IT-ontwikkelingen zeggen nu al te kunnen leiden tot een reductie van 50% [1] en geen overhead voor transcriptie en notulen. Dus geen tolken en notulisten, maar machines. Is dit een voorbeeld van waar de trend robotisering ons heenbrengt? Is dit de manier om meer met minder te bereiken? Wordt dit een nieuw voorbeeld van een disruptive innovation?

Om technologische Esperanto mogelijk te maken, ligt er  nog een uitdaging voor artificial intelligence op het gebied van semantiek en beter grammaticaal inzicht.  Zie de volgende uitkomst van een vertaling; “vodka is strong but the meat is rotten" from "the spirit is willing but the flesh is weak" (spirit" may indeed be "vodka", but not when used as an active agent who can be "willing” [1]). Wellicht dat het koppelen van woorden aan onze mimiek en bewegingen een uitkomst biedt. Sensors noteren de lichaamstaal en gebaren, om op te sporen op welke onderdelen er nadruk ligt. Dit kan helpen om de context van een zin beter te begrijpen en dus vertalen. Het gebruik van technologie biedt ook nog andere multifuncitonaliteit opties; je kunt volume aanpassen; iemand harder of zachter laten praten. Eventueel, kun je, net als bij een gehoorapparaat, eventjes de overstelpende hoeveelheid woorden uitzetten. Je laat het systeem dan zelf een samenvatting maken, die je snel laat afspelen alvorens je zelf het woord weer neemt. Een extra feature zou kunnen zijn het kiezen van stemmen, zoals mogelijk bij het gebruik van de TomTom – Vlaams, Limburgs of Rotterdams accent. En vergeet niet, de huidige generatie wordt praktisch geboren met oordopjes, dus een kans om deze ook nuttig in te zetten.


Of we technoligsche esperanto zullen bereiken? Ik denk van wel. Het beroemde innovatiebedrijf AT&T labs, waar o.a. de telefoon is uitgevonden, heeft op dit moment al de AT&T WATSON in gebruik. Een faciliteit waardoor mensen en apparaten op verschillende facetten interacteren.

Toch betekent dit niet dat het leren van talen onzin is.  Het is een prachtige concrete bezigheid en een manier om een nieuwe wereld te openen. Que hace que el agradable aprendizaje de un idioma! Vertaal dit maar in google translate en laat dat dan afspelen.

---
[1] Bron; Hovy, 2009